Waternet laat een grootscha­lige inspectie uitvoeren aan de noodkeringen in Amstel, Gooi en Vecht. In totaal gaat het om 65 noodkeringen van Waterschap AGV, die worden ingezet bij een hoge water­ stand of om vervuiling te voorkomen. De opdracht is toevertrouwd aan Griek­spoor, die de werkzaamhe­den uitvoert in samenwer­king met Nebest Duikinspec­tie. Prommenz verzorgt namens Waternet toezicht.

Een groot deel van ons land ligt beneden NAP. Vanwege stijging van de zeespiegel en de hoge piekafvoeren van de rivieren, is bijna 60 procent van Nederland overstromingsgevoelig. (Bron: Planbureau voor de Leefomgeving) Noodkeringen worden ingezet om (oppervlakte)water tegen te houden, zowel tussen twee peilgebieden als ter bescherming van achterliggend land. Bij overstromingsgevaar wordt een beroep gedaan op deze waterkeringen, maar ook om de verspreiding van watervervuiling te voorkomen. Zo worden watergangen bijvoorbeeld afgesloten bij een lekkende olietanker zodat de olie zich niet verder kan verspreiden. Vandaar dat een uitstekende onderhoudsstaat van groot belang is en de werking van de schotten en kleppen regelmatig wordt gecontroleerd. Doorgaans zijn noodkeringen bij een calamiteit binnen twee uur opgebouwd. In enkele gevallen is de watergang al binnen één uur afgesloten. Van de 65 noodkeringen heeft Griekspoor er eind november reeds twaalf geïnspecteerd en getest. Of de overige 53 noodkeringen ook in goede conditie zijn en naar behoren werken, wordt dit jaar onderzocht.

Conform NEN 2767-4

Griekspoor inspecteert alle noodkeringen conform NEN 2767-4, door middel van decompositie. Daarbij worden alle keringen ontleed en worden de aparte elementen en bouwdelen onderzocht door een visuele inspectie op handniveau. Dat levert per onderdeel een conditiescore en verzorgingsscore op, die worden meegenomen in de rapportage aan Waternet.

Waternet stelt op basis van deze uitkomsten een meerjarig onderhoudsplan op. De keuzes voor welke werkzaamheden aan welke noodkeringen opgepakt dienen te worden, zijn daarmee gegrond. Tevens zal er op basis van de gegeven scores een duidelijke prioritering ontstaan. Voor de noodkeringen met een onderhoudsbehoefte kan Waternet, aan de hand van het onderzoek, budget aanvragen om het onderhoud te laten uitvoeren.

Behalve het inspecteren van de noodkeringen maakt Griekspoor deze ook schoon en worden ze één voor één getest. “Het grote voordeel van de samenwerking met Grie kspoor is dat zi j snel kunnen schakelen” , aldus EelcoWiebenga, projectleider afdeling Waterinfrastructuu r bij opdrachtgever Waternet. “Het is een groot bedrijf met veel vakmensen in dienst waardoor kleine mankementen tijdens de inspectie al direct kunnen worden opgelost. Tevens hanteren zij de nieuwste wet- en regelgeving en wordt ook gelet op eventuele Arbo-aanpassingen die gedaan moeten worden.”

Waternet kent Griekspoor door de eerdere werkzaamheden die zij hebben gedaan voor Rijnland. Dat betrof het onderhoud aan bruggen, sluizen en noodkeringen.

Nebest Duikinspectie ondersteunt de inspectiewerkzaamheden van Griekspoor in het water. Zij inspecteren de onderste delen van de keringen. Daarnaast wordt in enkele gevallen een patrouilleboot ingezet ter waarschuwing, bijvoorbeeld bij de inspectie aan de noodkeringen in het Amsterdam-Rij n­ kanaal omdat hier veel scheepvaart aanwezig is.

Handleiding voor testen

Naast de rapportage met de conditie- en verzorgingsscores wordt er ook een belangrijke handleiding opgesteld. “Aangezien de noodkeringen worden ingezet bij calamiteiten, kun je je wel voorstellen dat een uitstekende onderhoudsstaat van groot belang is”, aldus George van Haaster, werkvoorbereider techniek van dit project bij Griekspoor. “Dat is natuurlijk de motivatie die achter deze grote inspectieronde ligt. Belangrijk is echter wel dat de noodkeringen ook na inspectie regelmatig getest blijven worden. Om die testen goed te laten verlopen, stellen wij een handleiding op.” In deze handleiding wordt stapsgewijs beschreven welke voorzorgsmaatregelen er getroffen dienen te worden voor het testen van een noodkering. Dat kan bijvoorbeeld gaan om het treffen van verkeersvoorzieningen wanneer de kering langs een weg ligt. Alles om de proefneming in goede banen te kunnen leiden.

Diverse noodkeringen

Waternet heeft diverse soorten noodkeringen in zijn gebied. Er zijn noodkeringen waarbij schuiven, deuren en balgen elektrisch bediend kunnen worden, maar ook een aantal die mechanisch bedienbaar zijn. In het laatste geval bestaat de noodkering uit schuiven met spindels en staat er een vaste kraan op locatie. De watergang wordt in dit geval gesloten door middel van de schuiven, die naar beneden gaan wanneer aan de spindel wordt gedraaid. Verder zijn er ook iets minder geavanceerde noodkeringen, waarbij schotten geplaatst worden in een sponning door een mobiele kraan of telekraan.

Er zijn ook een paar specials, waarvan de balgnoodkering de meest bijzondere is. Deze waterkering blaast zichzelf als het ware op als een ballon om zo een watergang af te sluiten. Welk type noodkering gebruikt wordt, is
afhankelijk van allerlei factoren en berekeningen. Toch hoeven noodkeringen niet altijd in een watergang gesitueerd te zijn. In enkele gevallen zijn deze gelegen naast fietspaden. De reden hiervoor is dat water altijd zoekt naar het laagste punt. Wanneer men wil voorkomen dat het water zich alsnog via het fietspad kan verspreiden, kan besloten worden naast het fietspad een noodkering aan te leggen. Dit gaat om enkele, losse objecten.

De toekomst

“In de toekomst zullen er weinig nieuwe noodkeringen bijkomen”, zo vertelt Wiebenga. “En ook de principes van de noodkeringen blijven hetzelfde. Wel kan het zijn dat een noodkering verplaatst dient te worden.

Wanneer wegen verlegd,,verbreed of geheel nieuw aangelegd worden, verandert een situatie. Recent nog, tijdens de wegverbreding bij Breukelen, hebben wij een noodkering verplaatst. We moeten ons uiteraard aanpas­ sen aan veranderende (verkeers-)situaties.” Wanneer een noodkering aan het einde van zijn levensduur is, wordt er gekeken naar nieuwe principes om toe te kunnen passen. Belangrijk daarbij is altijd de snelheid waarmee een noodkering opgebouwd kan worden. Zo is het niet efficiënt om een elektrisch bedienbare noodkering aan te leggen in een landelijk gebied, omdat dat vraagt om het aanleggen van elektriciteit.

Tenzij de benodigde energie via zonnepanelen is op te wekken. Daarnaast baseert Waternet zich hierbij altijd op verschillende berekeningen.

Bron: Land en Water. Auteur: Tessa Puijk is PR-adviseur bij Van Diemen PR